Montessori oyuncak, çocuğunuzun gelişimine faydalı ve önemli bir araçtır. Çocukların zihinsel gelişimini desteklediği ve çocuğun ilgisini konuya yöneltmekte montessori oyuncakların başarılı olduğu görülmektedir.
Montessori oyuncak, çocukların eğitimine yardımcı olmak amacıyla geliştirilmiş oyuncaklardır.
Montessori Yaklaşımı Nedir?
Montessori yaklaşımı, çocuk merkezli olup her çocuğun kendi ilgi alanları ve becerilerine göre farklı öğrenme hızına sahip olduğunu kabul eden bir yaklaşımdır. İtalya’nın ilk kadın doktoru, pedagog ve antropoloji profesörü Maria Montessori, metodun geliştiricisi olarak montessori yaklaşımına ismini vermiştir. Maria Montessori, ilk başlarda zihinsel engelli çocuklarla çalışır. Bu süreçte zihinsel engelliliğin, sağlık sorunu olmaktan ziyade pedagojik bir problem olduğuna karar verir. Neticede, zihinsel engellilerin eğitimi için yeni bir yöntem geliştirir. Bu yöntem sayesinde, Montessori’den eğitim gören bir grup engelli çocuk devlet yeterlilik sınavlarında engelli olmayan bireylere yakın bir başarı gösterir. Montessori, bu olayın arka planını anlamaya çalışır ve bu yöntemi normal bireyler için uygulamaya başlar.
Maria Montessori, her çocuğun bireyselliğine azami ölçüde uyan bu pedagojik yaklaşımı, 20. yy başlarında “Casa Dei Banbini” adı verilen “Çocuklar Evi”nde çocuklara uygulamaya başlar. Montessori tarafından 6 Ocak 1907’de kurulan “Casa Dei Banbini”, montessori yaklaşımını benimseyen ilk çocuk evidir. Maria Montessori, okul öncesi çağındaki çocuklara eğitim verdiği bu süreçte çocukları gözlemlemiş, çocukların hoşlandığı hoşlanmadığı her şeyi not etmiştir. Bu gözlem sonucunda, çocukların
- ödül ve cezalardan, yetişkinler tarafından programlanmış eğitimden hoşlanmadığını;
- özgür seçimlerden, hareket etmekten, sosyal ilişkilerini kendileri tarafından kurulmasından, düzen ve temizlikten, alıştırmaların tekrarından
hoşlandıklarını belirlemiştir.
Montessori eğitim yaklaşımının temelinde çocuklara birey olarak saygı duymak, bireysel tecrübe kazanabilme özgürlüğünü sunmak ve eğitimciler kontrolünde içerik planlamaları yapmak vardır. Günümüzde, çağdaş çocuk eğitimi yaklaşımlarının daha çok çocuk merkezli olduğu ve çocukların aktif olduğu görülmektedir. Dolayısıyla, montessori yaklaşımının günümüzde geçerli ve etkili bir yaklaşım olduğunu söyleyebiliriz.
Montessori Yaklaşımında Kullanılan Araçlar Nelerdir?
Montessori yaklaşımında Montessori araçlarının büyük önemi vardır. Çocuğun güçlük çektiği bir kavramın diğerlerinden ayırt edilip verilmesi, montessori araçların en önemli özelliğidir. Örneğin; pembe küpler, yalnızca büyüklük bakımından birbirinden farklıdır. Diğer özellikler aynıdır. Böylece çocuk, büyük-küçük kavramlarını öğrenebilmektedir (Temel, 1994). Montessori araçlarının diğer önemli özelliği de basitten zora, somuttan soyuta aşamalı bir biçimde düzenlenmesidir.
Örneğin; Geppettoys’un montessori boncuk merdiveni oyuncağında değişik uzunluklarda yapılmış boncuklar ilk aşamayı oluşturmaktadır. İkinci aşamada sarı, mevi, beyaz, yeşil vb. farklı renklere boyanmış çubuklarda sayı ve uzunluk kavramı birlikte ele alınabilmektedir. Bu montessori oyuncak, 4 yaş ve üzeri çocukların sayı saymayı öğrenmeleri, açık ve koyu renkleri ayırt edebilmeyi öğrenmeleri için tasarlanmıştır.
Montessori yönteminde en önemli araç oyun ve montessori oyuncaklardır.
Maria Montessori’ye göre oyun “çocuğun en önemli işi” olarak tanımlanmaktadır. Montessori, oyunu; çocuğun çevreye uyum sağlamasında önemli yere sahip olan, onlar için bir iş ve mutluluk kaynağı oluşturan, eğitim değeri yüksek etkinlikler olarak tanımlamaktadır.
Montessori’ye göre eğitimin ilk amacı, çocuğun kendisinin keşfetmesi ve özgürleştirilmesidir. Bu nedenle, anne-babalar, öğretmenler, çocuğun gelişimi için elverişli bir çevre sağlayabilirler. Çocuğun enerjisini geliştirecek faaliyetler için gerekli ortamı yaratabilirler. Çocuğun bağımsız faaliyetini engelleyici hiçbir engel olmamasına özen gösterebilirler. Çocuklara her şeyi hazır olarak sunmamaya dikkat edebilirler ve kendi kendilerine araştırıp öğrenmelerini destekleyebilirler.
Montessori Yaklaşımının Alanları ve Çocuk Gelişimine Katkıları Nelerdir?
Montessori yaklaşımı, duyu gelişimi, matematik, dil, coğrafya, tarih ve kültür, beslenme ve pişirme, resim, müzik, bilim ve doğa, nezaket ve davranış, spor, iletişim alanlarında çocuk gelişimine katkı sağlamaktadır.
Bu yaklaşımın uygulandığı montessori okullarında uygulanan eğitim programı iki buçuk-altı yaş grubu çocuklara yöneliktir. Montessori yaklaşımında, çocuklara özgüven, inisiyatif, karar verme, bağımsızlık, konsantrasyon, düzenlilik, yardımlaşma ve başkalarına saygı duyma yetilerinin gelişimine odaklanılmaktadır. Montessori yaklaşımında, bir şeyleri zorla öğretmek yerine, çocuğun öğrenme zevkini kendisinin deneyimlemesini görürüz. Öğretmenin rolü ise çocuğun öğrenme mekanizmasını mükemmelleştirmeye yardımcı olmaktır.
Maria Montessori “Çocuğu çalıştım. Çocuğun bana verdiklerini aldım ve onları ifade ettim. İşte Montessori yöntemi budur.” cümlesi ile kendi adını verdiği yöntemini açıklamaktadır. Kendine has bir eğitim yaklaşımı olan Montessori felsefesi ile eğitim, çocuğu kendi kendine yetebilen bir birey olabilmesi için destekler.
Montessori felsefesi ile eğitim alan 24-72 ay arası çocukların psikolojik dayanıklılıklarının incelenmesi başlıklı tezinde; montessori eğitim felsefesinin psikolojik dayanıklılığa etkisi incelenmiştir. Çalışma kapsamında, 24-72 ay aralığındaki 20 öğrenci gözlemlenmiş, psikolojik dayanıklılığı oluşturan etmenler incelenmiştir.
Psikolojik dayanıklılık zorluklarla karşılaşan bireylerin mücadele etmesi ve bu mücadeleyi sürdürebilmesi adına önem taşımaktadır. Psikolojik dayanıklılığı yüksek olan bireyler karşılaştıkları zorluklardan kendilerine yarar sağlayabilen bireylerdir. Bunun yanı sıra, psikolojik dayanıklılık geliştirilebilen bir kişilik özelliğidir.
Çalışma sonuçlarına göre, Montessori felsefesi ile eğitim alan çocukların psikolojik dayanıklılıkları; girişkenlik- özgüven, yardım alabilme, öz-düzenleme, akran ilişkileri, sosyal yeterlilik, bağlanma, mutluluk, duygu kontrolü, doyum erteleyebilme ve problem çözme becerileri başlıkları altında incelenmiştir. Araştırma sonucunda Montessori felsefesiyle eğitim alan çocukların psikolojik dayanıklılıklarının daha yüksek olduğu gözlenmiştir. Ek olarak Montessori felsefesinin,
- çocukların kendi kararlarını verebilen,
- bu kararların sorumluluğunu alabilen,
- çalışma özgürlüğüne sahip,
- kendine yetebilen ve
- kendini ifade edebilen bireyler
olmasına katkı sağladığı gözlenmiştir.
